2025 es una annada especiala pels amators (aimadors ?) de matematicas qu’es una annada « carrada ». Aquò vòl dire que 2025 es lo carrat de 45 (45 x 45 = 2025). Aquel fenomèn es pas costumièr, lo darrièr còp èra en 1936 e lo venent serà en 2116. Segon lo matematician Jérôme Gavin, aquelas annadas son de mens en mens nombrosas, l’espaçament entre elas creisson a flor e a mesura que los nombres a multiplicar creisson.
Los nombres carrats tiran lor nom de l’Antiquitat ont èran representats d’un biais geometric.
Per visualizar aqueles nombres los Grecs e los Romans emplegavan mèrcas dispausadas en formas carradas. Per exemple, per un carrat de 2 x 2 cal quatre mèrcas, per un carrat de 3 x 3 ne cal nòu.
Aquel metòde permet de compréner cossí los nombres impars s’ajustan per donar de carrats perfièches.
L’astúcia dels nombres que s’acaban per cinc
Aquí una astúcia que permet de calcular totes los carrats dels nombres que s’acaban per cinc. La primièra causa a far es tot simplament de multiplicar lo 5 final per el meteis. 5 x 5 = 25. Per exemple amb 45, sabèm ja que lo nombre cercat s’acabarà per 25.
Ara se pausa la question de çò qu’anam metre davant lo 25. Prenem la primièra chifra : 4. Li cal ajustar 1 : 4 + 1 = 5. Anam multiplicar aquel 5 per la primièra chifra, aicí 4. Doncas 5 x 4 = 20. E 20 serà donc a plaçar davant lo 25 de totara. Lo resultat es plan 2025.
Los nombres de Kaprekar
Lo nombre 2025 ten tanben una proprietat rara ligada als nombres de Kaprekar.
Quand partissèm 2025 en doas parts e las adicionam, avèm 45 qu’es la racina carrada de 2025. Aquela caracteristica es rara, la darrièra ocurréncia èra en 81. Los nombres de Kaprekar (matematician indian) an aquela proprietat unica de retrobar lo nombre inicial amb lor mesa al carrat.
En mai, se ajustam 1 a cada chifra de 2025, avèm 3136 qu’es lo carrat de 56. Aquela proprietat s’èra pas verificada dempuèi l’annada 25.
Aquelas caracteristicas fan de 2025 una annada enfachinanta per las matematicas.
Tirat e revirat de Ràdio Television Suisse :
https://www.rts.ch/info/sciences-tech/2025/article/2025-annee-mathematique-unique-avec-proprietes-fascinantes-28813384.html
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada