Les légendes, les mythes, la fable, sont comme des réservoirs profonds où dorment le sang et les larmes des peuples (Baudelaire).

dilluns, 26 de febrer del 2024

L'AFICHA ROJA

[Louis Aragon/ Léo Ferré]
Traduction /adaptation en oc : Joan-Pau Verdier

Avètz pas damandat ni glòria ni legrema,
Nimài l’orguena que prega per los crevants.
Onze ans dejà, ò filh quò passa redde onze ans.
Vos aviatz fach valer nonmàs de vòstras armas.
La mòrt esblausís pas los uèlhs deus partisans.
Aviatz vòstres portrachs als murs de nòstras vilas
Barbas negras de nuèit, eschialats, esmanciants.
L’aficha que fasiá una taca de sang,
Perque los vòstres noms son malaisats de dire,
I fotiá la mal-paur al quite passejant.
Degun vos vesiá pas, Francés de preferencia.
Cadun èra sens uèlhs per vos lo jorn de temps.
Mas a l’ora del brechafuèc deus dets fugents
Avián escrit jos las fotòs : « Mòrts per la França. »
E los sornes matins n’en èran diferents.
Tot aviá la color tota parièra al giure,
A la fin de Belier per ‘queus darriers instants.
E quò’s endonc que l’un de vos ditz assuausant :
Bonur a tots, bonur a vos per subreviure,
Crèbi sens òdi en iò per lo pòble alemand.
Adíu la pena e lo plaser, adíu las ròsas.
Adíu lo lum, adíu la vita al vent bufant.
Te cal te maridar, mas sovent me pensant,
Tu que vas estar dins la beutat de las causas
Quand tot será ‘cabat mai tard en Erivan
Un solelh bèl d’ivèrn esràia la colina.
Que la natura es genta e qu’ai lo còr tustant !
La justicia vendrá en arcar trionfant,
Ma Melinée, ò mon amor, mon orfelina,
E te disi de viure e de far un enfant.
Eran vint e tres cap aus fusilhs a flurir,
Vint e tres que donavan lor còr un temps d’avant,
Vint e tres estrangiers nòstres fraires pertant,
Vint e tres amorós de viure a ne’n morir,
Vint e tres a cridar « La França ! » en s’aflacant

divendres, 23 de febrer del 2024

JOSÉ SARAMAGO

Pescarai pas res aicí, se diguèt, en pensant a un mot qu’èra pas dins son vocabulari costumièr, coma qué vesèm un còp de mai que la fòrça e la natura dels eveniments influisson bravament sul lexic. Pas qu’a veire aquel militar que diguèt “ mèrda “ quand li comandèron de se rendre, e qu’absolguèt atal del delicte de mala educacion unas exclamacions dins d’autras situacions mens dangierosas (Tirat e revirat de Ensaio sobre la cegueira de José Saramago).

divendres, 2 de febrer del 2024

LUÍS SEPÚLVEDA

Pendent cinc meses, formèt e afinèt son gost per la lecture, mentre que s’emplenava l’esperit de dobtes e de responsas. En tornant legir los tèxtes de geometria, se demandava se, vertadièrament, valiá la pena de saber legir e, d’aquela mena de libre, servèt pas qu’una sola longa frasa que desforrelava dins los moments de mala umor :
« Dins un triangle rectangle, l’ipotenusa es lo costat opausat a l’angle dreit ».
Frasa que, mai tard, provocava una brava estupor pels estatjants de El Idilio que la recebián coma un viralenga dessenat o un renegament evident.
Los tèxtes d’istòria li semblèron una cordelada de messorgas. Cossí èra possible qu’aqueles monsuròts pallinèls, gantats fins al coide e cargats de bragas de funambule, foguèsson capables de ganhar de batalhas ? Bastava los veire, las boclas plan adobadas, flotejantas al vent, per se mainar qu’aqueles mistoflets èran pas pro rusats per tuar sonqu’una mosca.
De tal biais que los episòdis istorics se trobèron forabandits de sos gostes de lector.
(Tirat e revirat de Un viejo que leia novelas de amor de Luis Sepúlveda).