Les légendes, les mythes, la fable, sont comme des réservoirs profonds où dorment le sang et les larmes des peuples (Baudelaire).
dissabte, 27 d’abril del 2024
divendres, 26 d’abril del 2024
dijous, 25 d’abril del 2024
dimecres, 24 d’abril del 2024
dimarts, 23 d’abril del 2024
dilluns, 22 d’abril del 2024
diumenge, 21 d’abril del 2024
dissabte, 20 d’abril del 2024
divendres, 19 d’abril del 2024
IA E FARNIENTE
Las maquinas an remplaçat los que trabalhan mas un jorn remplaçaràn tanben los que trabalhan pas.
(Anonime).
(Anonime).
dijous, 18 d’abril del 2024
dimecres, 17 d’abril del 2024
dimarts, 16 d’abril del 2024
dilluns, 15 d’abril del 2024
diumenge, 14 d’abril del 2024
dissabte, 13 d’abril del 2024
divendres, 12 d’abril del 2024
dimecres, 10 d’abril del 2024
CHATGPT
Coma o sabèm, ChatGPT es un algoritme capable de donar de responsas espantantas en lengatge natural. Es un algoritme de l’arquitectura fòrça complèxa, rica de detzenats de miliards de paramètres que sas valors son afinadas dins un periòde d’entraïnament abracadabrantesc : ChatGPT es apasturat de quantitats gigantas de tèxtes e cerca de respondre estatisticament del melhor possible a una sola e unica question : una tièra de mots estant, se pòt tirar lo mot venent ?
Al cap d’aquela fasa d’entraïnament, ChatGPT pòt èsser utilizat per produsir de tèxtes en responsa a las nòstras questions. Al delà de l’autentica proesa, cal doncas servar en ment que la concepcion del discors que inspirèt la fabricacion de ChatGPT considera que tota novèla enonciacion ven d’una prediccion basada sus una molonada d’enonciacions passadas. ChatGPT es pas capable de crear un discors imprevist, un discors " disruptiu ", un discors singular, un discors liure. Plan segur lo podètz acostumar a escriure coma Hugo, Virginia Woolf o un poèta subrerealista, mas serà pas capable de produsir un discors qu’imita pas los motius textuals emplegats per l’entraïnar.
Per ChatGPT, tot çò que se poiriá dire, torna al ja dit, a una prediccion ! Los mots se poiràn bolegar, i pas res a far, solas lors combinasons pre-establidas comptaràn. Un pauc coma los eròis d’una tragedia que poiràn res far contra la fatalitat de lors destinadas que son pre-determinadas. Es per aquò qu’es perfèitament legitim d’afortir que ChatGPT es una tecnologia tragica.[...]
De còps, podèm préner plaser al vertige d’aquela mena de viatge immobil qu’es de desirar demorar embarrat dins un lengatge, un ambient o un estil determinat a l’avança e que res vendrà pas trebolar. L’escritura d’unas serias TV parteja amb ChatGPT aquela simbolica totalitària.[...]
S’avisar d’aquel element tragic pòt manténer nòstre optimisme : s’alegrar de poder viure, pensar e parlar, non pas coma ChatGPT, mas coma un èstre uman liure, çò que vòl res dire per un algoritme generatiu. Se regaudir de poder agachar lo lengatge coma una escasença de produsir d’inedit ! De jamai dit.
Enfin, avèm la possibilitat de jogar amb aquò. Jogar a parlar coma ChatGPT, e ne rire entre se e amb los autres. Amb, a la clau, la possibilitat de s’amusar a desseparar nòstra vida de nòstras performanças (aicí nòstres actes de discors), çò que a l’ora d’ara es plan vengut ! Mercé a aquel vira-vira, çò tragic se muda en comic o en tragi-comic.
Tirat e revirat de ChatGPT est une technologie tragique !, Lionel Naccache, France culture.
Al cap d’aquela fasa d’entraïnament, ChatGPT pòt èsser utilizat per produsir de tèxtes en responsa a las nòstras questions. Al delà de l’autentica proesa, cal doncas servar en ment que la concepcion del discors que inspirèt la fabricacion de ChatGPT considera que tota novèla enonciacion ven d’una prediccion basada sus una molonada d’enonciacions passadas. ChatGPT es pas capable de crear un discors imprevist, un discors " disruptiu ", un discors singular, un discors liure. Plan segur lo podètz acostumar a escriure coma Hugo, Virginia Woolf o un poèta subrerealista, mas serà pas capable de produsir un discors qu’imita pas los motius textuals emplegats per l’entraïnar.
Per ChatGPT, tot çò que se poiriá dire, torna al ja dit, a una prediccion ! Los mots se poiràn bolegar, i pas res a far, solas lors combinasons pre-establidas comptaràn. Un pauc coma los eròis d’una tragedia que poiràn res far contra la fatalitat de lors destinadas que son pre-determinadas. Es per aquò qu’es perfèitament legitim d’afortir que ChatGPT es una tecnologia tragica.[...]
De còps, podèm préner plaser al vertige d’aquela mena de viatge immobil qu’es de desirar demorar embarrat dins un lengatge, un ambient o un estil determinat a l’avança e que res vendrà pas trebolar. L’escritura d’unas serias TV parteja amb ChatGPT aquela simbolica totalitària.[...]
S’avisar d’aquel element tragic pòt manténer nòstre optimisme : s’alegrar de poder viure, pensar e parlar, non pas coma ChatGPT, mas coma un èstre uman liure, çò que vòl res dire per un algoritme generatiu. Se regaudir de poder agachar lo lengatge coma una escasença de produsir d’inedit ! De jamai dit.
Enfin, avèm la possibilitat de jogar amb aquò. Jogar a parlar coma ChatGPT, e ne rire entre se e amb los autres. Amb, a la clau, la possibilitat de s’amusar a desseparar nòstra vida de nòstras performanças (aicí nòstres actes de discors), çò que a l’ora d’ara es plan vengut ! Mercé a aquel vira-vira, çò tragic se muda en comic o en tragi-comic.
Tirat e revirat de ChatGPT est une technologie tragique !, Lionel Naccache, France culture.
dimarts, 9 d’abril del 2024
dilluns, 8 d’abril del 2024
diumenge, 7 d’abril del 2024
dissabte, 6 d’abril del 2024
divendres, 5 d’abril del 2024
dimecres, 3 d’abril del 2024
dimarts, 2 d’abril del 2024
PEIS
Dins sa nuèit d’aiga clara lo peis
Somièt que penjava un omenet
De carton dins l’esquina
De sos companhs
Somièt que penjava un omenet
De carton dins l’esquina
De sos companhs
diumenge, 31 de març del 2024
divendres, 29 de març del 2024
dijous, 28 de març del 2024
dimecres, 27 de març del 2024
dilluns, 25 de març del 2024
dimecres, 20 de març del 2024
diumenge, 17 de març del 2024
PAUL ELUARD
I a de mots que fan viure
E son de mots innocents
Lo mot calor e lo mot fisança
Amor justícia e lo mot libertat
Lo mot enfant e lo mot gentilesa
E d’unes noms de flors e
D’unes noms de fruts
Lo mot coratge e lo mot descobrir
E lo mot fraire e lo mot camarada
E d’unes noms de paísses de vilatges
E d’unes noms de femnas e d’amics.
(Tirat e revirat de Paul Éluard, Gabriel Péri)
E son de mots innocents
Lo mot calor e lo mot fisança
Amor justícia e lo mot libertat
Lo mot enfant e lo mot gentilesa
E d’unes noms de flors e
D’unes noms de fruts
Lo mot coratge e lo mot descobrir
E lo mot fraire e lo mot camarada
E d’unes noms de paísses de vilatges
E d’unes noms de femnas e d’amics.
(Tirat e revirat de Paul Éluard, Gabriel Péri)
dijous, 14 de març del 2024
dimecres, 13 de març del 2024
dimarts, 12 de març del 2024
dilluns, 11 de març del 2024
TELEVISION
Film TV de Antoine Garceau, 11/03/2024 France 2 (21h10)
« Pasmens, sabiá qu’aquela cronica podiá pas èsser la de la victòria definitiva. Podiá èsser sonque lo testimoniatge de çò qu’aviá calgut complir e que, benlèu, caldriá encara complir, contre la terror e son arma inlassabla, ni per lors grandas dolors, totes los òmes que, coma pòdon pas èsser de sants e refusant d’admetre la calamitat, s’esperfòrçan çaquelà d’èsser de mètges.
D’efèit, escotant los cridals de jòia que montavan de la vila, Rieux se remembrava qu’aquela alegrança èra totjorn amenaçada. Sabiá plan çò qu’aquela molonada desconeissiá, e que se pòt legir dins los libres : que lo virus morís pas jamai, desapareis pas jamai, que pòt demorar d’annadas e d’annadas dormilhós dins los mòbles e las fardas, qu’espèra pacientament dins las cambras, las cavas, las malas, los mocadors e la papieralha e que, benlèu, lo jorn vendriá ont, pel malaür e l’ensenhament dels òmes, la marrana desvelhariá sos rats e los mandariá morir dins una ciutat aürosa ».
(Traduccion de l'explicit de La Pèsta d’A. Camus)
« Pasmens, sabiá qu’aquela cronica podiá pas èsser la de la victòria definitiva. Podiá èsser sonque lo testimoniatge de çò qu’aviá calgut complir e que, benlèu, caldriá encara complir, contre la terror e son arma inlassabla, ni per lors grandas dolors, totes los òmes que, coma pòdon pas èsser de sants e refusant d’admetre la calamitat, s’esperfòrçan çaquelà d’èsser de mètges.
D’efèit, escotant los cridals de jòia que montavan de la vila, Rieux se remembrava qu’aquela alegrança èra totjorn amenaçada. Sabiá plan çò qu’aquela molonada desconeissiá, e que se pòt legir dins los libres : que lo virus morís pas jamai, desapareis pas jamai, que pòt demorar d’annadas e d’annadas dormilhós dins los mòbles e las fardas, qu’espèra pacientament dins las cambras, las cavas, las malas, los mocadors e la papieralha e que, benlèu, lo jorn vendriá ont, pel malaür e l’ensenhament dels òmes, la marrana desvelhariá sos rats e los mandariá morir dins una ciutat aürosa ».
(Traduccion de l'explicit de La Pèsta d’A. Camus)
dissabte, 9 de març del 2024
divendres, 8 de març del 2024
dijous, 7 de març del 2024
dimecres, 6 de març del 2024
ENTRESENHA
- Perdon l’amic, quant de temps me cal per anar de Corbigny a Saint-Révérien ?
Lo caladaire lèva lo cap e, apiejat sul margue, m’agacha a travèrs las grasilhas de sas lunetas, mas quinca pas.
I torni. De badas.
- Es sord e mut, me disi e contunhi lo camin.
A pena cent mètres mai luènh, l’ausissi que me crida en bolegant lo margue. Me’n torni e me fa :
- Vos caldrà doas oras.
- E perqué l’avètz pas dit sulpic ?
- Sénher, m’explica lo caladaire, me demandatz quant de temps cal per anar de Corbigny a Saint-Révérien. Avètz un biais marrit de demandar las causas. Cal çò que cal. Aquò depend de l’anar. O sabi cossí anatz, ieu ? Alara, vos daissèri caminar. Vos agachèri un bocin. Puèi comptèri e ara o sabi, vos pòdi entresenhar : vos caldrà doas oras
(Tirat de Jules Renard, Renseignement).
Lo caladaire lèva lo cap e, apiejat sul margue, m’agacha a travèrs las grasilhas de sas lunetas, mas quinca pas.
I torni. De badas.
- Es sord e mut, me disi e contunhi lo camin.
A pena cent mètres mai luènh, l’ausissi que me crida en bolegant lo margue. Me’n torni e me fa :
- Vos caldrà doas oras.
- E perqué l’avètz pas dit sulpic ?
- Sénher, m’explica lo caladaire, me demandatz quant de temps cal per anar de Corbigny a Saint-Révérien. Avètz un biais marrit de demandar las causas. Cal çò que cal. Aquò depend de l’anar. O sabi cossí anatz, ieu ? Alara, vos daissèri caminar. Vos agachèri un bocin. Puèi comptèri e ara o sabi, vos pòdi entresenhar : vos caldrà doas oras
(Tirat de Jules Renard, Renseignement).
dimarts, 5 de març del 2024
dilluns, 4 de març del 2024
ESPER E PARAULA
L’òme mai paure
Es ric pasmens de son nom
D’una patria terrèstra son domeni
E d’un tresaur de faulas e d’imatges que la lenga
Dels aujòls pòrta dins son rajòl coma un flume pòrta
La vida
(Tirat de Jean AMROUCHE, Espoir et Parole).
Es ric pasmens de son nom
D’una patria terrèstra son domeni
E d’un tresaur de faulas e d’imatges que la lenga
Dels aujòls pòrta dins son rajòl coma un flume pòrta
La vida
(Tirat de Jean AMROUCHE, Espoir et Parole).
diumenge, 3 de març del 2024
divendres, 1 de març del 2024
ADDIO PAOLO
Ièr se moriguèt Paolo TAVIANI, fraire de Vittorio (desaparegut en 2018).
Los dos son los autors dels filmes : La notte di San Lorenzo, Kaos, Padre padrone, Maraviglioso Boccaccio, Una Questione Privata, etc.
Los dos son los autors dels filmes : La notte di San Lorenzo, Kaos, Padre padrone, Maraviglioso Boccaccio, Una Questione Privata, etc.
dimecres, 28 de febrer del 2024
dimarts, 27 de febrer del 2024
dilluns, 26 de febrer del 2024
L'AFICHA ROJA
[Louis Aragon/ Léo Ferré]
Traduction /adaptation en oc : Joan-Pau Verdier
Avètz pas damandat ni glòria ni legrema,
Nimài l’orguena que prega per los crevants.
Onze ans dejà, ò filh quò passa redde onze ans.
Vos aviatz fach valer nonmàs de vòstras armas.
La mòrt esblausís pas los uèlhs deus partisans.
Aviatz vòstres portrachs als murs de nòstras vilas
Barbas negras de nuèit, eschialats, esmanciants.
L’aficha que fasiá una taca de sang,
Perque los vòstres noms son malaisats de dire,
I fotiá la mal-paur al quite passejant.
Degun vos vesiá pas, Francés de preferencia.
Cadun èra sens uèlhs per vos lo jorn de temps.
Mas a l’ora del brechafuèc deus dets fugents
Avián escrit jos las fotòs : « Mòrts per la França. »
E los sornes matins n’en èran diferents.
Tot aviá la color tota parièra al giure,
A la fin de Belier per ‘queus darriers instants.
E quò’s endonc que l’un de vos ditz assuausant :
Bonur a tots, bonur a vos per subreviure,
Crèbi sens òdi en iò per lo pòble alemand.
Adíu la pena e lo plaser, adíu las ròsas.
Adíu lo lum, adíu la vita al vent bufant.
Te cal te maridar, mas sovent me pensant,
Tu que vas estar dins la beutat de las causas
Quand tot será ‘cabat mai tard en Erivan
Un solelh bèl d’ivèrn esràia la colina.
Que la natura es genta e qu’ai lo còr tustant !
La justicia vendrá en arcar trionfant,
Ma Melinée, ò mon amor, mon orfelina,
E te disi de viure e de far un enfant.
Eran vint e tres cap aus fusilhs a flurir,
Vint e tres que donavan lor còr un temps d’avant,
Vint e tres estrangiers nòstres fraires pertant,
Vint e tres amorós de viure a ne’n morir,
Vint e tres a cridar « La França ! » en s’aflacant
Traduction /adaptation en oc : Joan-Pau Verdier
Avètz pas damandat ni glòria ni legrema,
Nimài l’orguena que prega per los crevants.
Onze ans dejà, ò filh quò passa redde onze ans.
Vos aviatz fach valer nonmàs de vòstras armas.
La mòrt esblausís pas los uèlhs deus partisans.
Aviatz vòstres portrachs als murs de nòstras vilas
Barbas negras de nuèit, eschialats, esmanciants.
L’aficha que fasiá una taca de sang,
Perque los vòstres noms son malaisats de dire,
I fotiá la mal-paur al quite passejant.
Degun vos vesiá pas, Francés de preferencia.
Cadun èra sens uèlhs per vos lo jorn de temps.
Mas a l’ora del brechafuèc deus dets fugents
Avián escrit jos las fotòs : « Mòrts per la França. »
E los sornes matins n’en èran diferents.
Tot aviá la color tota parièra al giure,
A la fin de Belier per ‘queus darriers instants.
E quò’s endonc que l’un de vos ditz assuausant :
Bonur a tots, bonur a vos per subreviure,
Crèbi sens òdi en iò per lo pòble alemand.
Adíu la pena e lo plaser, adíu las ròsas.
Adíu lo lum, adíu la vita al vent bufant.
Te cal te maridar, mas sovent me pensant,
Tu que vas estar dins la beutat de las causas
Quand tot será ‘cabat mai tard en Erivan
Un solelh bèl d’ivèrn esràia la colina.
Que la natura es genta e qu’ai lo còr tustant !
La justicia vendrá en arcar trionfant,
Ma Melinée, ò mon amor, mon orfelina,
E te disi de viure e de far un enfant.
Eran vint e tres cap aus fusilhs a flurir,
Vint e tres que donavan lor còr un temps d’avant,
Vint e tres estrangiers nòstres fraires pertant,
Vint e tres amorós de viure a ne’n morir,
Vint e tres a cridar « La França ! » en s’aflacant
divendres, 23 de febrer del 2024
JOSÉ SARAMAGO
Pescarai pas res aicí, se diguèt, en pensant a un mot qu’èra pas dins son vocabulari costumièr, coma qué vesèm un còp de mai que la fòrça e la natura dels eveniments influisson bravament sul lexic. Pas qu’a veire aquel militar que diguèt “ mèrda “ quand li comandèron de se rendre, e qu’absolguèt atal del delicte de mala educacion unas exclamacions dins d’autras situacions mens dangierosas (Tirat e revirat de Ensaio sobre la cegueira de José Saramago).
dijous, 22 de febrer del 2024
Subscriure's a:
Missatges (Atom)