UNA GOTA

                                            Dino Buzzati

Una gota d’aiga monta las grasas de l’escalièr. L’ausissètz ? Estirat dins mon lièit dins l’escur, ausissi son camin misteriós. Cossí fa ? Tic, tic, l’ausissèm de còp en còp. Puèi s’arrèsta e benlèu pel demai de la nuèch se va atudar. Çaquelà, monta. Pauc a cha pauc, monta, al contrari de las autras gotas que tomban, segon la lei de la gravitat, e a la fin fan un pichon brug, plan conegut dins lo monde entièr. Aquela o fa pas : puja tot docetament long dels escalièrs.
Sèm pas nosautres, adultes rafinats, fòrça sensibles, que l’avèm fach conéisser. Puslèu una serviciala del primièr estatge, pichona creatura mesquina e innocenta. Se’n mainèt un ser quand totes èran ajaçats. Al cap d’un moment, se poguèt pas reténer, davalèt del lièit e correguèt desrevelhar la mèstra.
- Madama, madama !
- Que se passa ? demandèt la mèstra.
- I a una gota que monta per l’escalièr !
- De qué ? faguèt l’autra, estabosida.
- Una gota que monta las grasas ! tornèt la serviciala, e gaireben se plorava.
- Anem, anem ! faguèt la mèstra. Siás capborda ! Torna-te al lièch ! Te siás pintada, quina vergonha...
Mas la pichona, contrariada, fugiguèt se recaptar jos las cobèrtas.
Qual sap çò que la tafura aquela innocenta, se diguèt alara la mèstra que s’èra perduda la sòm. Mas d’escotar involontariament la nuèch que senhoreja lo monde, ela tanben ausiguèt lo brug curiós. Una gota montava los escalièrs, positivament.
Pensamentosa, la dama se pensa de sortir per véser. Mas que podíá trobar dins la lusor misteriosa de las lampas vièlhas que penjavan de la baranda ? Cossí trapar una gota en plena nuèch, amb aquela fred, long de las rampas escuras ?
Los jorns venents, de familha en familha, la rumor s’espandiguèt e ara tot lo monde o sabiá, emai estimèsson ne parlar pas, coma qué es una peguesa o benlèu una vergonha. Ara, fòrça aurelhas se paran dins l’escur quand la nuèch davala per quichar lo monde. E un se pensa quicòm, e l’autre se pensa quicòm mai.
De còps, la gota se cala. D’autres còps, per contra, pendent de longas oras, fa pas que bolegar, en naut, en naut, òm diriá que se sap pas mai arrèstar. Los còrs pataquejan quand son anar doç sembla aténher lo sulhet. Aürosament, s’es pas arrestada. Vaquí que s’espaça, tic, tic, se’n va cap a l’estatge superior.
Soi segur que los logataris de l’entresòl se creson en securitat. La gota – se pensan – a ja passat la pòrta, aurà pas mai l’ocasion de los destorbar.
D’autres, per exemple coma ieu que demòra al seisen, an ara de motius de lagui. Mas qual sap se, dins las seradas venentas, la gota tornarà pas préner lo camin de l’endrech ont èra arribada lo còp passat o puslèu tornarà pas començar lo viatge per las primièras grasas, totjorn banhadas e escuras ?
Non, pas cap de certesa.
Lo matin, al sortir de l’ostal, agacham amb atencion se i a de traças per l’escalièr.
Res, coma se podiá pensar, pas la mendre pichona emprenta. Lo matin, fin finala, qual pren aquela istòria al seriós ? Al solelh del matin, l’òme es fòrt coma un leon, emai se qualques oras abans se carcanhava.
Benlèu aqueles de l’entresòl an rason ? Nosautres que, fins ara ausissián pas res e se cresián en defòra, nosautres tanben ausissèm quicòm. La gota es encara luènh, vertat. Arriba solament un tic tac leugièr, mas es un signe que monta e se rapròcha.
Quitament dormir dins una cambra luènh de l’escalièr es pas necite. Val mai l’ausir, lo brug, puslèu que de passar la nuèch dins lo dobte. Lo que demòra dins aquelas cambras pòt pas mai resistir, s’engulha en silenci dins los corredors e demòra dins la fredura, darrièr la pòrta, lo buf cortet, a l’espèra. L’ausiguèsse, gausa pas mai s’aluenhar, esclau de paurs estranhas. Es piéger se tot es suau : alara, cossí refusar que, tornat al lièit, comença pas aquel brug ?
Quina vida curiosa doncas. E poder pas far de reclamacion, nimai ensajar de remèdis o trobar una explica que desliurariá las consciéncias. E poder pas convéncer los autres, los dels autres ostals, los que sabon pas. Mas alara, que seriá aquela gota, se demandan amb una bona fe entantinanta, una mirga benlèu ? Un rat escapat de la cava ?
Non pas.
E alara, insistisson, seriá pas per talastre una allegoria ? Voldriam, per plan dire, simbolizar la mòrt ? O un autre dangièr ? O las annadas que passan ?
Res de tot aquò, sénhers : es tot simplament una gota que monta l’escalièr.
Seriá pas mai subtilament una representacion de sòmis o de quimèras ? Las tèrras somiadas e luènh ont supausam que demòra lo bonaür ? Quicòm de poetic ?
Non, pas brica.
O de luòcs mai londanhs encara, a las raras del monde ont arribam pas jamai ?
Mas non, o vos disi, es pas una galejada, i pas cap de sens doble, se tracta plan d’una gota d’aiga, que monta la nuèch pels escalièrs. Tic, tic, misteriosament, grasa per grasa.
Es per aquò qu’avèm paur.
(Tirat de revirat de Dino Buzzati, Sessanta racconti).