LO MOT MAI BÈL

Los mots malmenats pels escolans s’amassèron.
- Anem, anem, diguèt lo mot FRAIRE d’una votz doça. Avèm decidit de causir un president. Sèm d’acòrdi ?
- Òc, òc ! Causissèm un president. Es el que mandarem al mèstre quand los enfants nos maltractaràn tròp.
- A ! Avètz rason, diguèt dins un sospir lo mot CHAVAL. Ieu, per exemple, tremòli quand me meton al femenin.
- E ieu alara, diguèt lo vèrbe ÈSSER , sabètz çò que fan per me conjugar ! Es una abominacion !
- Anem, anem, diguèt lo mot BONTAT, cal compréner : son mainatges. Es malaisit per eles.
- Afanam-nos, diguèt lo mot PENDULA. Qual vòl èsser president ?
- Pas ieu, diguèt lo mot CRENTÓS.
- Ieu, diguèt lo mot FÈRRE. Soi bèl e galhard.
- Es pas vertat, diguèt lo mot CÒR dins sas bocas ròsas. Lo mai bèl es lo mot MAIRE, lo mai polit, lo mai doç.
Lo mot MAIRE porgiguèt sos braces maganhoses. Los autres mots s’escartèron. Lo silenci se faguèt.
- Amics, mos amics los mots dels libres e dels òmes, escotatz-me plan. Cresi qu’ai trobat lo mot que cal per èsser president ! Es curiós, es un mot pas que de quatre letras. Lo presèssem pas, l’escafèssem e aquò seriá acabat cap e tot.
- Aquò’s lo mot PATZ, cridèron totes.
- Òc, lo mot PATZ serà president !
- E ara, cal dintrar, diguèt lo mot TRABALH que se fretava las mans.
Tirat e revirat de Pierre Gamarra, Les mots enchantés.

XENOBÒT

Lo xenobòt es un organisme vivent programable. Es estat fargat amb de cellulas de pèl e de muscle de còr de granhòta. Una primièra scientifica complida per una còla de recerca de las universitats americanas
(Tirat e revirat de Radio Télévision Suisse).
Per mai d’entresenhas, veire :
https://www.rts.ch/info/sciences-tech/technologies/11018032-mianimal-mimachine-le-xenobot-est-le-premier-robot-vivant.html

LA FORMIGA E LA CIGALA

La formiga qu’aviá tot l’invèrn estremat.
Embarassada se trobèt
quand lo solelh tornèt.
Qual voldriá sas racions
de moscas e de vermissons ?
Ensagèt d’anar véser la formiga
qu’èra aquí sa vesina
per la butar a comprar
qualques grans per arribar
fins a la sason venenta.
- Me pagaretz
un còp l’agost passat
per ma fe,
interés e cabal.
La cigala es pas lipeta
Segur es pas perfèita.
- E que fasiatz al temps caud ?
Diguèt a aquela amassaira.
- Nuèit e jorn, cada minuta,
estremavi, vos desagrada ?
- Estremàvetz ? Encantada.
E ara bazardatz !
Tirat e revirat de Françoise Sagan La fourmi et la cigale

ROQUETA TORNAR

Non me n'alassi pas...

Lo mond dau pantais es mai grand que n’autres. O, puslèu, nos fa veire de n’autres l’espandi que sabèm pas. E que çò que sabèm pas veire dins la vida de cada jorn, el lo sap veire. I sap rendre son auçada, sos rebats e subretot sa signifiança. Tot çò qu’es detràs. Detràs de la vida assucanta ont tròp d’imatges de e bruchs esbevon la vertat de las causas e la riquessa que rescondon. Los rebats dau solelh sus l’aiga de la mar ne rescondon la fonsor e la vida escura que s’i amaga. Aime la nuòch que nos torna d’uòlhs e d’ausidors per melhor veire e melhor entendre. Es de bon anar a l’escòla dau sòmi. Sens se tròp mainar de i anar querre de racional coma aqueles que dins los musèus an mai los uòlhs dins la guida que suls tablèus. E que pòdon afortir qu’an « fach » lo musèu, mas non pas que l’an vist.
Max Roqueta, L’èrba dels sòmis.

MAX ROQUETA

E de còps, coma lo vent subran enrabiat, la ràbia l’arrapava. Se pensava a la fèsta forana, au mercat dau necitge triomfant, au fum au bruch de las armas mòrtas, voidas, tan secas coma un nis abandonat de vèspas. Los bòrnis de la vida vertadièra. Aqueles que s’espompisson coma se lo mond èra estat fach pas que per eles, per sa bofióla, sa cròia, son anar majestós d’ases cargats de relíquias. E qu’an pas que mesprètz per los autres, que son pas coma eles, paures, umils, e los qu’an dau mond una autra idèa que la de la valença, e d’un bonaür nèci, assetats sus de sacas d’aur.
Èra d’aqueles que li basta pas las semblanças de la vida. Aviá d’uòlhs alandats sus la cara de la nuòch, e que l’atraversavan. D’uòlhs que bevián l’escur per i cercar la lutz. Los uòlhs terribles de l’agla vièlha que se gastèt la vista a mirar lo solelh.
Max Roqueta, La casa di Dante.
Fa vingt ans que nos quitèt.

LOS MOTS

Lo mendre mot, li donèsses una anma, se confla coma una pasta, crema coma un pan al forn, e s'estira coma un pofre, e apastura mila fials coma un ventre fecond. E primièr o veses pas, te'n mainas pas : es aquel fasme grisàs que se mescla amb las brancas e que digús ne suspecta la vida. Puèi remena, e es pas lo vent que lo fa tremolar coma una fuèlha. Se desvelha, alena, manja. Vendrà, qual o sap, cicindèla verda o pairolièr escur, abelha modèsta, formiga fidèla, aucèl-lira, èstre infinit al dintre de las colors e dels sòmis, servicial o mèstre...
Tirat e revirat de Pierre Gamarra (1919 – 2009).

D'UN COSTAT DE L'AUTRE

D'un costat, Slovenia decidís proïbir lo comèrci d'armas amb Israël.
De l'autre, a París lo dimenge 27 de julh, dos joves penjan un drapèu palestinian sul camin del Torn de França : 22 oras de detencion, escòrnas, condemnacion per rebellion...

ÇÒ QUE COMPTA

CULTURA : LA SECADA

Un budgèt istoricament mai bas. Veire o escotar (10 min) :
https://www.radiofrance.fr/franceculture/podcasts/le-point-culture/coupes-budgetaires-des-consequences-catastrophiques-pour-la-culture-6507590

NOSTALGIA

Exèrgue del film Nostalgia : « La coneissença es dins la nostalgia. Qual s’es pas perdut se coneis pas » (Pasolini).
Un film remirable a véser en relectura sus Arte.