Un òme encravatat arribèt un jorn dins un vilatge.
Trinchat sus una caissa, bramèt que voliá comprar sul pic 100 euros l’un tot l'asum del vilatge. Los païsans trobavan aquò un pauc estranh mas lo prètz èra interessant e los qu’avián fait lo pache tornavan lo pòrtamoneda plan cargat e la gauta risolièra. Tornèt l’endeman e balhava ara 150 euros, e aquí encara mantun païsan vendèt sa bèstia. Tornèt encara per prepausar 300 euros, e los qu’avián pas vendut vendèron. Coma sabiá que se ne’n demorava pas cap, faguèt dire que tornariá la setmana venenta amb un prètz a 500 euros e partiguèt del vilatge.
L’endeman, daissèt lo tropèl a l’associat e lo mandèt dins lo vilatge per prepausar las bèstias a 400 euros. A l’idèa de far un benefici de 100 euros la setmana venenta, totes tornèron comprar lor ase quatre còps mai car que l’avián vendut e per aquò far anèron manlevar a la banca.
Çò que deviá arribar arribèt, los dos òmes d’afar prenguèron de vacanças plan ganhadas, dins un paradís fiscal e totes los compraires se trapèron amb d’ases sens valor, completament endeutats, arroïnats.
De badas ensagèron de los tornar vendre per pagar los deutes. Lo cors de l’ase s’engrunèt. Las bèstias foguèron logadas pel banquièr als ancians proprietaris. Aquel banquièr anèt véser lo conse e se plorèt que, se dintrava pas dins sos comptes, anava far quincanèla el tanben e que caliá lo pagament sul pic de totes los deutes de la comuna.
Per escapar a la catastròfa, lo conse, allòc de balhar de moneda als estatjants per pagar çò que devián, la donèt al banquièr, qu’èra tanben per talastre son amic e primièr adjunt. Mas aquel, après aver requinquilhat la tresaurariá, faguèt pas res per adobar los afars dels estatjants, ni mai los de la comuna.
Coma sa notacion riscava d’èsser degalhada e coma èra escanada pels tauses d’interés, la comuna demandèt ajuda a las comunas vesinas, mas aquelas diguèron que podián pas, pr’amor avián conegudas las meteissas misérias.
Suls consèlhs senats e desinteressats del banquièr, las comunas decidiguèron de demesir las depensas : mens de moneda per las escòlas, per los programas socials, los camins, la polícia comunala … Se remandèt l’atge de partença a la retirada, se suprimiguèt pòstes d’emplegats comunals, se baissèt los salaris e tanben s’enaucèt las talhas. Disián que se podiá pas far autrament mas prometèron de moralizar aquel comèrci escandalós dels ases.
Fin finala, lo banquièr e los dos sacamands son fraires e vivon sus una isla de las Bermudas, comprada a la susor de lor trabalh. Se sonan los fraires Mercats.
Plan generoses, an promés de pagar la campanha electorala dels ancians futurs conses.
Pasmens, aquela istòria es pas acabada que sabèm pas encara çò que faguèron los estatjants.
E vosautres, de qu’auriatz fait ? De qué faretz ?
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada