ITALO CALVINO (seguida e fin)

I coparàs pas un còp de mai, mas aqueste es lo darrièr : una novela tirada de Marcovaldo ou Les saisons en ville d'Italo Calvino.
Congosta-te !

Lo bòsc de l’autorota

Dins lo mond, la fred se manifèsta de mai d’un biais : corrís sus la mar coma de cavals, tomba sul campèstre coma de nivols de sautabocs. En vila, es una lama de cotèl que te copa las carrièras e s’engulha pels intersticis dels ostals sens caufatge. Aquel ser, en çò de Marcovaldo, s’èran cremats los darrièrs branquilhons e tota la familha, emmantelada cap e tot, agachava las brasas s’atudar dins lo fornèl e la bugada que s’escapava de las bocas al buf de cadun. Se calavan ; la bugada disiá per els : Domitilla l’exalava en longs traits coma de sospirs ; los mainatges, enjaurits, coma s’èran de botiòlas de sabon ; Marcovaldo el, la lançava cap al plafon, a bassacadas, coma de lambrets d’engeni tanlèu desapareguts.

A la fin Marcovaldo prenguèt una decision :

-      Me’n vau anar cercar de lenha ; e amb un pauc d’astre benlèu ne’n  trobarai.

S’engulhèt quatre o cinc jornals entre camisa e veston per s’aparar de la fred, amaguèt una rassega jol mantèl e sortiguèt dins la nuèit, la familha lo seguissent fin al sulhet comola d’esper, mentre que produisiá a cada pas un brut de papièr estrifat e que la rassega despassava a còps del còl del mantèl.

Anar cercar de lenha en vila : aquò’s aisit de dire !

Marcovaldo s’endralhèt sul pic cap a un ortalet public doas carrièras mai luènh. Tot èra desèrt. Marcovaldo espepissiá un per un los arbres desnudats, en pensar a sa familha que l’esperava...

Lo pichon Michelino, que clacava de las dents, legissiá de contes dins un libre manlevat a la bibliotèca de l’escòla. Aquel libre contava l’istòria d’un mainatge, filh de boscatièr que, armat d’un pigasson, anava cercar de lenha dins un bòsc.

-      Vaquí ont cal anar diguèt, dins lo bòsc ! Es aquí que i a de lenha !

Nascut e abalit en vila, Michelino aviá pas jamai vist de bòsc, quitament de luènh.

Tanlèu dit, tanlèu fait. S’endevenguèt amb sos fraires e un prenguèt un pigasson, l’autre un croquet, un autre encara una còrda ; diguèron al reveire a la maire e cerquèron un bòsc.

S’enanavan per la vila dins lo lum dels reverbèrs e vesián sonque d’ostals : pas cap de bòsc. Crosavan de còps unes rares passants mas gausavan pas demandar ont èra lo bòsc. Arribèron atal a las termièras de la vila, aquí ont s’acaban los ostals, ont la carrièra ven autorota.

Alara, de cada part d’aquela autorota, ça que la, los mainatges vegèron lo bòsc : un bòsc amb fòrça arbres estranhs qu’amagavan la plana. D’arbres de las cambas finas, finas, drets o clinats amb de grandas cabeleduras platas d’un aspècte fòrça estranh e de colors tanben fòrça estranhas quand una veitura en passant los esclairava amb sos fars. De brancas en forma de dentifrici, de cara, de formatge, de man, de rasor, de botelha, de vaca, de ròda, esteladas de tot un folhum de letras de l’alfabet.

-      Òsca ! diguèt Michelino. Sèm dins lo bòsc !

Enfachinats los tres fraires agachavan la luna que se levava entremièg  aquelas ombras estranhas.

-      Qu’es polit !

Michelino lor remembrèt sul pic l’objectiu de l’expedicion : la lenha pel fornèl. Atal copèron un arbrilhon que rementava una primavèra jauna, lo trocegèron e lo portèron a l’ostal.

Quand tornèt amb una magra brassada de brancas banhadas, Marcovaldo trobèt lo fornèl alucat.

-      Ont avètz trobat aquò ? bramèt en mostrar las rèstas del panèl publicitari que, en contraplacat, aviá cremat lèu lèu.

-      Dins lo bòsc ! diguèron los mainatges.

-      Quin bòsc ?

-      Lo bòsc de l’autorota. N’i a fòrça.

Coma èra tant aisit e que caliá encara de lenha, tant valiá faire coma los mainatges. Marcovaldo tornèt sortir amb la rassega e ganhèt l’autorota.

L’agent de la circulacion Astolfo aviá marrida vista ; e la nuèit, en faire son servici amb la motocicleta, li auriá calgut de lunetas ; mas o disiá pas que crenhissiá per l’abançament.

Aquel ser, avián senhalat una còla de mainatges que copavan los panèls publicitaris de l’autorota. L’agent Astolfo decidiguèt d’anar veire.

Ara, de cada costat de l’autorota, de siloètas estranhas reprovadoiras e bracejantas acompanhavan Astolfo que, en fronzir sos uèlhs de tucle, espepissava caduna. E vaquí que lo lum de sa maquina susprend un pichon quilhat sus un panèl. Astolfo frena :

-      Òu tu, que fas en naut ? Davala sul pic !

Mas lo mainatge bolega pas e tira la lenga. Astolfo s’acèrca e vei qu’es una reclama per un formatjon amb un nenet que se congosta.

-      A òc... çò ditz.

E torna partir a fum de calhau.

Pauc de temps après, dins l’ombra d’un grand panèl, vaquí qu’esclaira una cara trista e espaurugada.

-      Boleguètz pas ! Ensagètz pas de fúger !

Mas degun bolega pas ; es una cara dolorosa al mièg d’un pè cobèrt d’agacins : una publicitat per un agacincida.

-      Fasètz excusa ! ditz Astolfo.

E torna partir al mai viste.

Un panèl que glorifica de pastilhas per combatre lo mal de cap representa una testassa umana, las mans davant los uèlhs del patiment. Astolfo passa davant e lo far esclaira Marcovaldo que, trinchat en cima del panèl, ensaja de se’n copar un tròç amb la rassega. Esbleugit pel lum, Marcovaldo se fa pichon pichon e demòra quiet, acrocat a una de las aurelhas de la testassa, amb la rassega que n’es ja al mitan del front.

Astolfo agacha menimosament e fa :

-      A òc la pastilha « Stopviste »... un bon panèl aquí ! Plan trobat ! Aquel omenet en naut amb la rassega representa lo mal de cap que copa lo cap en dos ! Ai comprés sul pic !

E torna partir content.

Tot es torrada e silenci. Marcovaldo bufa de solatjament, se torna dreçar sul tròç de contraplacat per reprene son trabalh. Lo cruissiment amortit de la rassega sus la lenha s’espandís dins lo cèl banhat de luna.