PER ACABAR

Per acabar l'annada, aquí una revirada d'un trocet de Candide.

Un jorn, Cunegonda, en tot passejar al ras del castèl, dins lo bosquet que sonavan pargue, vegèt pels bartasses lo doctor Pangloss que balhava una leiçon de fisica experimentala a la serviciala de sa maire, bruneta fòrça polida e fòrça domètja. Coma Madomaisèla Cunegonda aviá fòrça disposicions per las sciéncias, agachèt, sens ne quicar una, las experiéncias renoveladas que ne foguèt testimòni ; vegèt clarament la rason sufisenta del doctor, los efièches e las causas, e se’n tornèt fòrça trebolada, fòrça pensativa, tota emplenada del desir d’èsser sabenta, somiant que poiriá ésser la rason sufisenta del jove Candide, que podiá tanben èsser la sieuna.
Rescontrèt Candide en tornar al castèl, e rogiguèt ; Candide rogiguèt tanben ; ela li diguèt bonjorn d’una votz borrolada, e Candide li parlèt sens saber çò que disiá. L’endeman après sopar, coma sortissián de taula, Cunegonda e Candide se trobèron darrièr un paravent ; Cunegonda daissèt tombar lo sieu mocador, Candide l’amassèt. Li prenguèt ela innocentament la man, lo jovenòme potonegèt innocentament la man de la jove domaisèla amb una vivacitat, una sensibilitat, una gràcia tota particulara ; las bocas se rescontrèron, los uèlhs s’abrandèron, los genolhs tremolèron, las mans se perdèron. Sénher lo baron de Thunder-te-tronckh passèt près del paravent, e vesent aquela causa e aquel efièch, bandiguèt Candide del castèl amb fòrça còps de pè dins lo darrièr ; Cunegonda còrfaliguèt ; foguèt bacelada per madama la barona tre que se reviscolèt ; e tot foguèt desbalausit dins lo mai bèl e lo mai agradiu dels castèls possibles.
VOLTAIRE, Candide (1759)