- Rosegam l’arbre de fisança del rei !
E cada jorn, un mot puèi un autre, una calomnia puèi una autra, rosegavan... Un jorn, lo Grand Visir se n’anèt al hammam. Dintra dins l’aiga, e a un moment donat, son anèl (un joièl inestimable, present del rei), amb lo sabon, son anèl resquilha. Mas allòc de tombar al fons, demòra a flor d’aiga !
Espantat, lo Visir agacha aquò, e subte, un lambret illumina sa cara. Fa un sorrire, recobra son anèl e sortís del hammam dins una corsa descabestrada. Dintrat a l’ostal, crida son monde :
- Recampatz tot ! Afanatz-vos ! Anem ! Anem ! Lèu ! Lèu !
Los servicials recampan tot. El s’en va trobar la femna e fa :
- Ò ma cardonilha plan estimada, o lutz mia, o ma colomba, o mon bonaür sus tèrra, o luna entre las estelas, o ròsa entre los jansemins, o estela del matin, te cal saber que nos cal desseparar.
S’èran pas jamai quitats. Mas ela comprenguèt qu’èra necite. Alara, lo prenguèt dins sos braces e diguèt :
- O mon amic plan aimat, plorem. Plorem las lagremas amaras de la separacion. E se plorèron amassa.
- Vai-te’n a la caravana. Partiràs. Anaretz vos abrigar en çò del rei, mon cosin. Dins l’espèra, demorarai aicí solet.
Amb el demorèt solament un servicial tròp vièlh per s’enanar. Gardariá l’ostal viude amb pas qu’un tapís traucat e un vièlh mòble tròp pesuc. Pas mai.
Lo Grand Visir demorèt aquí una setmana.
Al cap de uèit jorns, òm truca a la pòrta. Dobrís e vei los oficièrs de la garda reiala que l’agafan el, lo Grand Visir ! Es malmenat durant tot lo camin, escampat als pès del rei. Lo rei l’agacha e crida :
- T’acusi de nauta traïson !
- Mas te soi demorat fidèl ! Las gents te vòlon desquilhar en me far tombar ! Soi lo pilar del reialme, o mon rei !
- Te demandi pas d’explicas ! Anem, en preson ! Fins a la mòrt !
L’an volgut umiliar. L’an pas escampat dins las presons del primièr sòtol. L’an pas tanpauc embarrat al segond sòtol amb los presonièrs ordinaris. Nimai al tresen amb los fats. L’an embarrat al quatren ont i a de salnitre, d’infiltracions, d’escupits, e una palhassa poirida que pudís lo pisson.
Mas èra pas çò pièger.
Amb los rats e las babaròtas per companhía.
Mas èra pas aquò çò pièger.
La promiscuitat amb un jaulièr marrit que l’agachava atal.
Mas èra pas encara çò pièger.
Mas alara o volètz conéisser çò pièger ? Çò pièger, quand èra al fons de la preson, èra qu’aviá una enveja bauja de manjar... un locom a la pistacha.
Se disiá qu’èra una peguesa mas èra atal. Li èra passat pel cap e ara se lo podiá pas mai tirar. I pensava tot lo sant clame del jorn !
Amb aquò, tot li rementava : lo salnitre per exemple, lo salnitre blanc... blanc coma lo sucre del locom a la pistacha !
Las crotas de mirga, plan lusentas, lusentas coma las pistachas del locom a la pistacha ! Las tacas de pisson, verdas... coma lo verd de la pistacha ! Tot li fasiá pensar !
Un jorn, anèt trobar lo garda, lo garda marrit que l’agachava atal.
- Tu que te’n vas defòra, me pòs tornar un locom a la pistacha ?
E l’autre, per un còp que teniá un grand del reialme li respondèt :
- NNNonnn !
Cada jorn lo Visir demandava e cada jorn l’autre refusava.
Aquò durèt sèt ans.
Un jorn, al cap de sèt ans – sabèm pas perqué, l’istòria o conta pas, benlèu perque un desir que dura sèt ans aquò’s bravament impressionant, benlèu tanben per desesperar pas de la natura umana...- fin finala, al cap de sèt ans, lo jaulièr es arribat amb un locom a la pistacha amb la gaudina(*) de la preson. Quand vegèt lo locom, lo Visir qu’esperava dempuèi sèt ans, comencèt de soscar...
Mas aquí, o sabètz, son doas escòlas dins la vida : aquela de los que manjan çò bon primièr e aquela de los que sèrvan çò bon per la fin.Lo Visir se diguèt :
- Mangèssi primièr lo locom, deuriái puèi manjar la gaudina per me passar la fam e esclafarai la sabor del locom qu’espèri dempuèi sèt ans ! Non, me cal manjar primièr la gaudina, puèi, quand manjarai lo locom, me s’espandirà dins la boca e ne servarai la sabor tota la vesprada !
Doncas metèt lo locom de caire sus la palhassa e comencèt de manjar la gaudina de la preson. A cada mossec de gaudina, agachava lo locom amb afeccion.
E manjava la gaudina de la preson e agachava lo locom amb afeccion.
A un moment donat, mentre manjava la gaudina, una mirga se roncèt sul locom ! Mas lo locom es mòl e la pata es dintrada dins lo locom. La mirga a plan ensejat de se tirar amb l’autra pata mas las doas son demoradas plantadas dins lo locom ! Puèi, la mirga se perdèt l’equilibri, redolèt e espotiguèt lo locom. Enfin, acabèt per pissar de la de paur. Finala lo rendèt completament infècte...
Quand lo Visir vegèt aquò, una idèa li trauquèt lo cap, un sorrire illuminèt sa cara... Truquèt a la pòrta e diguèt al jaulièr :
- Me cal véser lo vièlh qu’es demorat al mieu.
Quand lo vièlh foguèt aquí, diguèt :
- Cal avisar mon monde, en çò del cosin lo rei : pòdon tornar !
Uèit jorns èran pas passats, lo rei liberèt lo Visir e diguèt :
- Escota, avèm arrestat los conspirators, an confessat que t’avián calomniat per aflaquir lo reialme. E ieu que t’embarrèt pendent sèt ans ! Acampem nòstras familhas ! Que tos enfants sián los Visirs de mos enfants ! Te demandi excusas... Pren aquel vestit d’onor, aquel argent, sabi plan qu’aquò remplaça pas la libertat que te prenguèri...Lo Visir se clinèt e dintrèt al sieu. Faguèt fèsta. Un total festum ! Una fèsta per la lutz. Una fèsta per la libertat. Una fèsta dins lo vergièr amb la femna, los amics, lo solelh, la calor, lo vent...
Pendent la fèsta, los amics lo venguèron veire e demandèron :
- Es extraordinari, uèit jorns abans de tombar en desgràcia, semblava qu’o sabiás : abriguères tas riquesas, la femna, los servicials, es fòrça estonant. E uèit jorns abans de tornar, es coma o aviás sabut. Mas diga, cossí as fach ?
Lo Visir respondèt :
- Es pas complicat. Quand, al hammam, vegèri l’anèl demorar a flor d’aiga me diguèri :
« Quin astre ! Mai d’astre qu’aquò ? Es pas possible. Soi a l’acrin. Ara pòdi pas que davalar ! » E m’aprestèri a la davalada. Quand, al cap de sèt ans de preson, me portèron un locom qu’una mirga me rendèt infècte, me diguèri :
« Es la fin ! Ara, pòdi pas que montar ! » E m’aprestèri a la pujada. Pas mai !
Moralitat :
Quand siás amont, i demoraràs pas totjorn e quand siás aval, i demoraràs pas totjorn tanpauc.
(*) gaudina : mangisca marrida de la preson
(Tirat e revirat de Catherine Zarcate).
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada