LO TREN A SIBLAT (1/3)

Dins la rubrica Actualitats, Jornalet nos parla d'un instrument de musica fòrça vièlh :
« Un musician faguèt sonar l’instrument en emetent tres sons pròches de dò, dò dièsi e re. Un son reverberant, fòrça particular e poderós, equivalent als decibèls d’un tren.»
Aquò me fa pensar a un tèxte remirable de Pirandello : Il treno a fischiato.
Aquí una revirada en òc.

LO TREN A SIBLAT (1/3)
Desparlava. Començament de fèbre cerebrala, avián dit los mètges ; e o tornavan dire totes los companhs de burèu que venián per dos o per tres de l’espital ont èran anats lo visitar. Semblavan préner un plaser particular a donar l’informacion amb los quites tèrmes scientifics, apreses dels mètges, a qualque collèga tardièr qu’encontravan per carrièra.
- Frenesia, frenesia.
- Encefaliti.
- Inflamacion de la membrana.
- Fèbre cerebrala.
E volián paréisser entristesits ; mas fin finala èran gaireben contents quitament per aquel dever complit ; èran en plena santat, sortits d’aquel triste espital dins un matin d’ivèrn azurenc.
- Morirà ? Vendrà fòl ?
- Morir, o sembla pas...
- Mas qué conta, qué conta ?
- Totjorn çò mème. Desparla...
- Paure Belluca !
E a digús li èra vengut que, vistas las condicions especialas qu’aquel malaürós viviá dempuèi tantas annadas, son cas podiá tanben èsser natural, e que tot çò que disiá Belluca, e que per totes semblava un deliri, un simptòma de la frenesia, podiá tanben èsser l’explicacion mai simpla d’aquel cas natural. Vertadièrament, lo fait que Belluca, lo vèspre passat, aviá gausat se rebecar cranament contra lo capmèstre, e que puèi, al repròchi canin d’aqueste se’n manquèt de res que li sautèsse dessús, donava un argument seriós a l’ipotèsi d’una vertadièra alienacion mentala.
Que, òme mai suau e somés, mai metodic e pacient que Belluca, se podiá pas imaginar.
Limitat... òc, qual l’aviá qualificat atal ? Un dels sieus companhs de burèu. Limitat, paure Belluca , entre los limits estressants de son arida profession de comptable, sens autra memòria qu’aquela de las partidas dobèrtas, simplas o doblas o contrapartidas, deduccions, prelevaments e parametratges ; nòtas, libres-mèstres, comptes, etc.
Archiu ambulant ; o puslèu, vièlh ase que tirava, suau, totjorn del meteis pas, totjorn dins la meteissa dralha, la carreta amb la masqueta.
Atal, cent còps aquel vièlh ase èra estat frustrat, maltractat sens pietat, per rire, per la tissa de veire se se podiá enrabiar un brieu, a li far almens quilhar las aurelhas batudas, se que non a li far donar un signe de voler levar un pè per mandar una reguitnada. Res !
Aviá patit las frustracions injustas e las ponchadas crudèlas sens dire res, sens far d’istòrias, coma se o tocava pas o melhor coma se o sentissiá pas, acostumat qu’èra dempuèi d’annadas a las solemnas bastonadas de longa d’aquela mena. Pas de creire doncas, vertadièrament, aquela rebellion, levat coma efèit d’una possibla alienacion mentala. Tant i a que, lo vèspre passat, Belluca se fasiá secotir las pelhas ; lo capmèstre n’aviá lo dreit. Que s’èra presentat lo matin amb un aire estranh, inacostumat ; e - causa vertadièrament giganta, comparabla a, que te sabi ?, la casuda d’una montanha – èra arribat tardièr de mai de mièja ora. Semblava que la cara, d’un còp, se li foguèsse alargada. Semblava que la masqueta li èra tombada d’un còp e que li faguèsse descobrir, tot dobèrt a l’entorn, l’espectacle de la vida. Semblava que, las aurelhas destapadas d’un còp, ausissiá pel primièr còp de voses, de sonoritats jamai conegudas.
S’èra presentat al burèu tant alegre, mas d’una gaug fosca e coma estabordit. E aviá pas res fait de la jornada. Lo vèspre, lo capmèstre èra dintrat dins lo burèu, aviá agachat los registres, los papièrs :
- E cossí se fa ? As pas trabalhat de la jornada ?
Belluca l’aviá agachat amb lo sorrire e un aire gaireben d’impudéncia, en dobrissent las mans.
- Qué vòl dire ? aviá bramat lo capmèstre, en s’acercant. L’aviá pres a las espatlas per lo secotir.
- Òu, Belluca !
- Res, aviá respondut Belluca, totjorn amb lo sorrire d’impudéncia e de necitge als pòts.
- Lo tren, sénher.
- Lo tren ? Quin tren ?
- A siblat.
- Mas qué diables dises ?
- Anuèit, sénher. A siblat. L’ai ausit siblar...
- Lo tren ?
- Òc, sénher. E sabètz pas ont es arribat ! En Sibèria... o benlèu... dins la forèst de Còngo... Fa un moment sénher !

>>> DE SEGUIR