LO TREN A SIBLAT (3/3)

Garrolhas enrabiadas, secutaments, mòbles capvirats, toalhas esquiçadas, planhs, brams, trucs, que un mainatge, dins l’escur, escapava e s’anava jaire entre las tres vièlhas òrbas que dormissián dins un lièit a despart, e que cada ser se carpinhavan, cap de las tres voliá pas la plaça del mitan e rebecava quora veniá son torn.
A la fin, lo silenci se fasiá , e Belluca contunhava a copiar fins a pas d’ora, fins a çò que l’estilo li tombèsse de la man e los uèlhs se li cutèsson solets. Alara, sovent vestit encara, se daissava caire dins un canapè degalhat, e sulpic se rebondiá dins una sòm de plomb, que cada matin se’n arrancava amb dificultat, mai romput que jamai.
E ben, sénhers : a Belluca, dins aquelas condicions, èra arribat quicòm de plan natural.
Quora lo foguèri veire a l’ospici, o me contèt d’esperel pel menut.
Òc, èra encara un pauc afiscat, mas plan naturalament, rapòrt a çò que s’èra passat. Se risiá dels mètges e dels infirmièrs e de totes los collègas que lo cresián fat.
- Mon Dieu ! disiá.
Mon Dieu ! Sénhers, Belluca s’èra desbrembat dempuèi tantas annadas – mas vertadièrament desbrembat – que lo mond existissiá. Fòrça ocupat de longa dins lo torment de sa malaürosa existéncia, ocupat tota la jornada dins los comptes del burèu, sens un sol moment de relambi, coma una bèstia dels uèlhs bandats, encadenada a una nòria o a la ròda d’un molin, òc sénhers, s’èra desbrembat dempuèi d’annadas – mas vertadièrament desbrembat – que lo mond existissiá. Doas seradas abans, coma tombava aganit dins lo canapè marrit, benlèu per la cansièra extrema, excepcionalament, capitèt pas a se dormir sulpic. E, subran, dins lo silenci prigond de la nuèit, aviá ausit, luènh, un tren que siblava.
Li aviá semblat que las aurelhas, après tantas annadas, qual sap cossí d’un còp, se li foguèsson destapadas. Lo sibladís d’aquel tren li aviá esquinçada e levada la misèria de totas aqueles òrres estransis, e coma d’un sepulcre dobèrt s’èra trobat afogat a pagelar lo void aerian del mond que se dobrissiá a l’entorn d’el. Instintivament, aviá agafadas las cobèrtas que cada ser se preniá, e aviá corregut per la pensada darrièr aquel tren que s’alunhava dins la nuèit.
Èra, a ! èra fòra aquel ostal del diable, fòra totes sos torments, èra lo mond, un mond tan luènh, ont anava aquel tren... Florença, Bolonha, Turin, Venècia... Tantas ciutats ont èra estat jove e que encara, solide, treslusissián pel mond dins la nuèit.
Òc, la coneissiá la vida que se i menava ! La vida qu’aviá viscut un temps el tanben ! E aquela vida contunhava ; aviá totjorn continhuat, mentre qu’el aquí, coma una bèstia dels uèlhs bandats, virava la ròda d’aquel molin. I aviá pas tornat pensar ! Lo mond s’èra tampat per el, dins lo torment de l’ostal, dins la paura e espinuda angoissa de la comptabilitat... Mas ara, aquí, tornava dintrar en el, coma dins un cambiament violent de l’esperit.
Lo moment que sonava per el la sortida de preson corrissiá coma una estrementida electrica pel mond entièr, e el, amb l’imaginacion d’un còp desvelhada, podiá aquí, la podiá seguir per las vilas conegudas o pas, las landas, las montanhas, los bòsques, las mars... Aquesta quita estrementida, aqueste quite batèc del temps.
Mentre qu’el viviá aquela vida « impossibla », i aviá fòrça milions d’òmes pel mond, que vivián diferentament. Ara, dins lo meteis temps qu’el patissiá aquí, i aviá de montanhas solitàrias e nevadissas que viravan lor front azurenc cap al cèl de la nuèit... Òc, òc, o vesiá, o vesiá, o vesiá atal...
I aviá las mars... las forèsts... E, doncas, - ara que lo mond li èra dintrat dins l’èime – se podiá consolar de qualque biais ! Òc, sortir de quora en quora de son torment, per prene amb l’imaginacion un buf de l’aire del mond.
Aquò li bastava !
Naturalament, lo primèr jorn èra encara entaïnat. S’èra bandat. Lo mond entièr dedins, d’un còp : un cataclisme. Pauc a cha pauc, s’anava reviscolar. Èra encara èbri del tròp d’aire, o sentissiá.
Tre que seriá completament reviscolat, anariá demandar excusa al capmèstre e, coma un còp èra, auriá tornat prene la comptabilitat. Simplament, d’ara endavant, lo capmèstre deviá pas li demandar de tròp, coma autres còps : deviá concedir que, de temps en quora, entre una partida e una autra a enregistrar, s’escapariá, òc, en Sibèria... o benlèu dins las forèsts del Còngo :
- Òc fa un moment, car sénher. Ara que lo tren a siblat...

FIN